زندگینامه پروین اعتصامی

  • کد خبر: 4182
  • /
  • مرداد 4, 1400 - ۱۲:۳۵ ب٫ظ
  • /
  • فرهنگی
زندگینامه پروین اعتصامی توضیح تصویر توضیح لینک توضیح لینک

به گزارش رک نیوز رخشندهٔ اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ خورشیدی برابر با ۱۷ مارس ۱۹۰۷ میلادی در شهر تبریز به دنیا آمد. پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از رجال نامی و نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر دورهٔ قاجار بود .
و در آن زمان ماهنامه ادبی «بهار» را منتشر می کرد. مادرش اختر فتوحی فرزند میرزا عبدالحسین ملقب به مُقدّم العِداله و متخلص به “شوری”از واپسین شاعران دوره قاجار، اهل تبریز وآذربایجانی بود.
وی تنها دختر خانواده بود و چهار برادر داشت. در سال هزار و دویست و نود و یک در حالی که کودکی بیش نبود با خانواده به تهران آمد. از این رو پروین از کودکی با مشروطه خواهان و چهره های فرهنگی آشنا شد و ادبیات را در کنار پدر و از استادانی چون دهخدا و ملک الشعرای بهار آموخت. در دوران کودکی، زبان های فارسی و عربی را زیر نظر معلمان خصوصی در منزل آموخت.پایان نامهٔ تحصیلی خود را از مدرسهٔ آمریکایی تهران گرفت و در همانجا شروع به تدریس کرد.
شاعری نوآور
پروین اعتصامی به عنوان شاعری نوآور و تحول آفرین در شعر کلاسیک، شعر فارسی را از برج عاج مفاهیم کلی و ماورایی با حفظ لطافت‌ها و ظرافت‌های موجود در ادبیات کلاسیک ایرانی به کف جامعه کشاند که این یکی از بزرگ‌ترین خلاقیت‌های وی به شمار می‌رود
ادبیات هر عصری آیینه‌ای است که احوال حاکم بر آن زمان را نشان می‌دهد. اشعار پروین اعتصامی بیانگر تفکر و تعمق وی در مسایل روزگارش یعنی عصر مشروطه بود. سراسر اشعار این شاعر توانمند را اندرزهای اجتماعی دربرمی گیرد که مطابق با سخنان بزرگان و تعالیم دین مبین اسلام تحلیل کرده است.
مؤلفه های اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی
از جمله مهمترین مؤلفه های اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی می‌توان به آزادی، اندرز به جوانان، توجه به حال ایتام و حقوق آنها، توصیه به سعی، تلاش و کار، حمایت از اقشار زحمتکش و انتقاد از فقر و محرومیت، انتقاد از بی‌عدالتی، نابرابری اجتماعی و فاصله طبقاتی در جامعه، انتقاد از تجمل و رشوه خواری، تبیین منزلت زن و دفاع از حقوق او و انتقاد از بی‌مهری مردم زمان نسبت به همدیگر اشاره کرد.(۱)
رخشنده اعتصامی، در کودکی با خانواده‌ اش به تهران آمد. یگانه اثری که از وی به جای مانده دیوان شعری او است که دارای اشعاری نغز است. اعتقاد والای این شاعر معناباور به حقایق عملی، زندگی معنوی و حیات عرفانی دیوان او را به یک رساله اخلاقی استوار تبدیل کرده است. بی تردید، مهم ترین برتری شعر پروین، زبان سلیس، روان و فصیح آن است. شعر پروین گران بها بوده و از چیرگی او بر زبان فارسی حکایت می کند.
سعید نفیسی در مورد او گفته است:
سعید نفیسی شاعر و پژوهشگر ادبیات فارسی در خصوص برخی از ویژگی‌های شخصیتی این شاعر نامدار گفته است: «پروینی که من دیدم و بارها دیدم بدین گونه بود: قیافه ای بسیار آرام داشت. با تأنی و وقار خاصی جواب می گفت و می نگریست. هیچ گونه شتاب و بی حوصلگی در او ندیدم. چشمانش بیشتر به زیر افکنده بود. یاد ندارم در برابر من خندیده باشد.
وقتی که از شعر او، تحسین می کردم با کمال آرامش می پذیرفت. نه وجد و نشاطی می نمود و نه چیزی می گفت. هرگز یک کلمه خودستایی از او نشنیدم و رفتاری که بخواهد اندک نمایش برتری بدهد، از او ندیدم…»
یوسف اعتصامی آشتیانی
یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار در زندگی پروین، یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از رجال نامی، نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر عصر قاجاریه بود و در آن زمان ماهنامه ادبی «بهار» را منتشر می کرد. مادرش اختر فتوحی فرزند میرزا عبدالحسین ملقب به مُقدّم العِداله و متخلص به “شوری” از واپسین شاعران دوره قاجار، اهل تبریز و آذربایجانی بود،
بنابراین پروین در خانواده ای هنردوست و آشنا به شعر و شاعری پرورش یافت. در دوران کودکی، زبان های فارسی و عربی را زیر نظر معلمان خصوصی در منزل آموخت. پایان نامهٔ تحصیلی خود را از مدرسه آمریکایی تهران گرفت و در همانجا شروع به تدریس کرد.پروین با پسر عموی خود که رئیس شهربانی کرمانشاه بود در ۱۹ تیر ۱۳۱۳خورشیدی ازدواج کرد. اما این وصلت بیش از چهار ماه طول نکشید و به جدایی منجر شد،
دلیل این موضوع را اخلاق نظامی همسرش عنوان کرده اند که  با روحیات شاعرانه پروین سازگار نبود. وی پس از جدایی از همسر، مدتی کتابدار کتابخانهٔ دانشسرای عالی بود.
دیوان پروین
تنها اثری که از این شاعر نامدار برجای مانده است، دیوان وی است که شامل ۵ هزار و ۶۰۶ بیت در قالب ۲۰۹ قصیده، قطعه، غزل، مثنوی و ۵ قطعه کوتاه دو سه بیتی و ۱۱ تک‌بیتی است و در آن جز چند غزل دیده نمی‌شود؛ البته چنانکه در لغت‌نامه دهخدا آمده است در این دیوان همه اشعار اعتصامی وجود ندارد؛ وی چند سال پیش از مرگ خود، یک قسمت از اشعارش را که مطلوب طبعش نبوده سوزانده است.
این شاعر به تشویق ملک‌ الشعرای بهار در ۱۳۱۵ خورشیدی دیوان خود را منتشر کرد و مورد توجه و اقبال عمومی قرار گرفت.
شعر پروین بیشتر تعلیمی و اخلاقی است و در تقسیم‌بندی شعر به نو و کهن، پروین را باید در ردیف کهن‌سرایان قرارداد. شعری که در ادامه آمده، گزیده‌ای از اشعار تعلیمی وی محسوب می شود.
روزی گذشت پادشهی از گذرگهی                    فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاست
پرسید زان میانه یکی کودک یتیم                    کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست
آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست        پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست
نزدیک رفت پیرزنی کوژپشت و گفت               این اشک دیده من و خون دل شماست
ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است        این گرگ سالهاست که با گله آشناست
آن پارسا که ده خرد و ملک، رهزن است         آن پادشا که مال رعیت خورد گداست
بر قطره‌ سرشک یتیمان نظاره کن                   تا بنگری که روشنی گوهر از کجاست
پروین! به کجروان سخن از راستی چه سود؟   کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست؟
وفات
سرانجام این بانوی فرهیخته به علت ابتلا به بیماری حصبه و در حالی که تنها ۳۵سال داشت در ۱۵ فروردین ۱۳۲۰ خورشیدی دیده از جهان فروبست و در حرم فاطمه معصومه به خاک سپرده شد و چون پروین، نشان درجه سوم علمی رضاخان را نپذیرفت و درخواست وی برای تدریس به ملکه را رد کرد پس از وفات او مراسم دولتی برای وفات و بزرگداشت وی برگزار نشد.

توضیح لینک توضیح لینک توضیح لینک توضیح لینک

توضیح تصویر