کلاف سردرگم بازار خودرو همچنان ادامه دارد؛ هرچند در این میان مسئولان وعده می دهند که سال آینده شرایط متفاوت خواهد بود اما بررسی آمارها نشان می دهد که مسئله خودروسازی تنها سیاست‌هایی است که خود مسئولان اتخاذ می‌کنند. به عنوان مثال سیاست قرعه کشی خودرویی که قرار بود سروسامانی به بازار خودرو بدهد حالا به مشکل لاینحل این روزها تبدیل شده‌است. طی دو سال گذشته ایران خودرو سی و چهار مرحله فروش فوری برگزار کرده که در این مدت نه تنها بازار به تعادل نرسیده که با افزایش فاصله بازار و کارخانه، تقاضای سوداگرانه نیز افزایش یافته است.

به گزارش رک نیوز و به نقل از اقتصادآنلاین؛ فروش فوری با قرعه‌کشی، سیاستی که از خرداد ماه 1399 اجرا شد؛ طرحی که بر اساس ایده سیاستگذاران قرار بود بازار خودرو را از دست دلالان نجات دهد؛ دلالانی که تنها مقصر آشفته بازار خودرو قلمداد می شدند. اما حالا که حدود دو سال از اجرای این سیاست می گذرد، نه تنها قیمت‌ها کنترل نشد بلکه با اصرار بر قیمت گذاری دستوری و افزایش فاصله میان قیمت کارخانه و بازار، تقاضای سوداگری نیز بیش تر شد.

تنها کافیست نگاهی به آمارهای فروش فوری ایران خودرو بیاندازیم. از خرداد سال 1399 تا اسفند 1400، ایران خودرو در مجموع سی و چهارم مرحله فروش فوری برگزار کرده‌ که سهم سال 1399، 14 مرحله و سهم سال 1400، 20 مرحله بوده است.

در سال 1399، میانگین اختلاف قیمت کارخانه‌ای خودروهای عرضه شده با قیمت بازار حدود 91 میلیون تومان بود که این عدد در سال 1400 به حدود 107 میلیون تومان رسید. در نتیجه افزایش فاصله قیمتی، در سال 1400 شاهد افزایش ثبت نام کنندگان بودیم؛ در سال 1399 به طور میانگین در هر مرحله فروش فوری سه میلیون نفر ثبت نام می‌کردند که این عدد در سال گذشته به حدود سه میلیون و پانصد هزار نفر رسید.

اما ایران خودرو برای پاسخ به تقاضای بازار چه میزان خودرو تولید کرد و چه تعداد از خودروهای تولید شده را به صورت فروش فوری عرضه کرد؟

بر اساس آمارهای منتشر شده در سامانه کدال، تولید ایران خودرو در سال 1399 برابر با 480 هزار و 338 دستگاه خودرو بوده‌است. اگر ملاک را ماه برگزاری فروش فوری قرار دهیم، ایران خودرو از خرداد تا اسفند سال 1399، در مجموع 422هزار و 476 دستگاه خودرو تولید کرده است.

این در حالی است که تعداد خودروهای عرضه شده به صورت فروش فوری در آن سال برابر با 163 هزار و 450 دستگاه بود. همچنین در یازده ماهه سال 1400، تولید ایران خودرو برابر با 429هزار و 789 دستگاه بوده‌است. در نقطه مقابل در یازده ماهه سال گذشته تعداد خودروهای عرضه شده در فروش فوری ایران خودرو برابر با 179 هزار و 600 دستگاه بوده است.

به طور تقریبی در سال 1399 ایران خودرو حدود 39 درصد و در سال گذشته حدود 42 درصد تولید خود را به صورت فروش فوری عرضه کرده است.

نگاهی به آمار تولید ایران خودرو از سال 1388 نشان می دهد که هرچند خودروسازی کشور لقب تولید ملی را یدک می کشد اما به شدت از تشدید تحریم ها آسیب پذیر است. نمودار زیر روند تولید ایران خودرو در 9 ماهه سال را نشان می دهد:

همانگونه که مشخص است در دو بازه زمانی تولید ایران خودرو به شدت افت کرده است که هر دو بازه زمانی مربوط به تشدید تحریم ها بوده است. در ابتدای دهه 90 و در سال 1392 تولید 9 ماهه ایران خودرو به 240 هزار دستگاه هم کاهش پیدا کرد که نسبت به سال 1390 کاهش حدود 58 درصد را نشان می دهد.

همچنین در سال 1398 نیز دوباره تولید ایران خودرو با تشدید تحریم ها کاهش پیدا کرد و از 523 هزار دستگاه در 9 ماهه سال 1396 به 260 هزار دستگاه رسید. طی دو سال گذشته نیز هر چند کمی تولید این خودرو ساز افزایش یافته و به 325 هزار دستگاه در 9 ماه سال گذشته رسیده اما همچنان با سال های اوج خود فاصله چشم گیری دارد.